ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΣΤΑ ΡΗΜΑΤΑ

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΣΤΑ ΡΗΜΑΤΑ

ΟΝΟΜΑ: ...................................................................ΗΜΕΡ.  .............................

 

Ποιες λέξεις είναι τα ρήματα;

•    Ρήματα είναι οι λέξεις που φανερώνουν ότι κάποιος ενεργεί ή παθαίνει κάτι από έναν άλλο ή βρίσκεται σε μια κατάσταση.

•    Είναι κλιτό μέρος του λόγου.

•    Είναι το πιο κεντρικό μέρος του λόγου γιατί γύρω του χτίζουμε προτάσεις.

 

1. Υπογραμμίζω τα ρήματα

γράψεις, παιχνίδι, παίζουμε, χορός, χώρος, παλιός, τρέξε, κολυμπούν, βοήθεια, γράψιμο, λειτουργούν, τροχάδην, εδώ, λούζομαι, έρχομαι, βοηθός, χαρωπός, τρώμε, βάζο, υπολογίζω, βγάζω, μάθημα, μαθαίνει, ζαλίζω, πληρωμή, πιάνω, βαδίζει, σκάλισμα, μουδιάζω, κρύβομαι, χαλαρώστε, πίσω, κάτω, χαρούμενος, χτυπώντας, κοιτάξτε, γραφέας, ζώο, κήπος, οδηγούμε, νυσταγμένος, ξύνω, χώρισμα, χωρίς

 

Φωνές: Τα ρήματα έχουν δυο φωνές.

Τα ρήματα στην ενεργητική φωνή στο α΄ πρόσωπο του ενεστώτα τελειώνουν σε  -ω

Τα ρήματα στην παθητική  φωνή στο α΄ πρόσωπο του ενεστώτα τελειώνουν σε  -μαι

Κάποια ρήματα έχουν και τις δυο φωνές.

Κάποια ρήματα έχουν μόνο παθητική φωνή (π.χ. γίνομαι). Αυτά τα ρήματα τα λέμε αποθετικά

 

2. Γράφω τα ρήματα, όσα έχουν, στην άλλη φωνή:

Ενεργητική	Παθητική	Ενεργητική	Παθητική
βαδίζω		νομίζω
	ξεκουράζομαι		εύχομαι
γράφω			Δένομαι
αγαπώ			κρύβομαι
δροσίζω		κρύβω

 

Συζυγίες

Στην Α’      συζυγία      περιλαμβάνονται τα ρήματα    που    λήγουν σε  –ω (άτονο)  στην οριστική      του    ενεστώτα    της    ενεργητικής φωνής και σε       -ομαι στην οριστική του  ενεστώτα    της    παθητικής   φωνής.

Π.χ. παίζω, δροσίζομαι.

Στη   Β’ συζυγία  περιλαμβάνονται  τα ρήματα που λήγουν σε -ώ (με τόνο), (ή και -άω) στην οριστική      του ενεστώτα της ενεργητικής  φωνής και σε -ιέμαι / -ούμαι στην    οριστική του  ενεστώτα της        παθητικής   φωνής.      

Π.χ.  Βουτώ, ξυπνάω,    ξεχνιέμαι     κ.ά.

 

3. Υπογραμμίζω τα ρήματα της α΄ συζυγίας.

λύνουμε, αθροίζεις, ξυπνούμε,  δοξάζει, αγαπάς,  ονειρεύεται, βαδίζετε, τιμούμε, κοιμάσαι, τρέξε, βάφετε, ντύνω, κινώ,  ζημιώνετε, γράφουν, στενοχωριέμαι, βασανίζεις, κοιτάς,  κλέβεις, απλώνω, ρίχνεις, πλέκουμε, γεννώ, δίνω, πεινάω, σκάψε, σταματώ, νικώ, δανείζεις, γλεντήστε,  διψώ, ελπίζετε, σβήνω, στολίζω, ανοίγω, ξενυχτώ, φυσούμε, πατιέμαι, μπλέκεις, παραξενεύομαι

ΕΓΚΛΙΣΕΙΣ

Είναι οι διαφορετικές μορφές που παίρνει το ρήμα για να φανερώσει τι ακριβώς εκφράζει αυτός που μιλάει.

Οι εγκλίσεις είναι:

Η οριστική εκφράζει μια κατάσταση που είναι αληθινή, πραγματική και συνέβη, συμβαίνει ή θα συμβεί.

Όταν η πρόταση είναι αρνητική, βάζουμε μπροστά από το ρήμα το μόριο δε(ν).

Η υποτακτική εκφράζει μια κατάσταση που θα θέλαμε να γίνει, κάτι που θα επιθυμούσαμε να γίνει.

Όταν η πρόταση είναι αρνητική, βάζουμε μπροστά από το ρήμα το μη(ν).

Η προστακτική εκφράζει μια κατάσταση σαν προσταγή, προτροπή.

Όταν η πρόταση είναι αρνητική, χρησιμοποιούμε τους τύπους της υποτακτικής βάζοντας μπροστά το μη(ν)  ή το να μη(ν).

 

ΧΡΟΝΟΙ ΚΑΙ ΕΓΚΛΙΣΕΙΣ

Οριστική έχουν όλοι οι χρόνοι.

Υποτακτική και προστακτική  έχουν ο ενεστώτας, ο αόριστος και σπάνια ο παρακείμενος

Π.χ:  Υποτακτική: ενεστώτας: να δένω

                              αόριστος: να δέσω

                              παρακείμενος: να έχω δέσει

Προστακτική: ενεστώτας: δένε

                        αόριστος:   δέσε

                        παρακείμενος:  έχε δεμένο

 

4. Γράφω τις προτάσεις στις άλλες εγκλίσεις

Οριστική(ΕΝ): Δεν γράφουμε στους τοίχους

Υποτ.(ΑΟΡ): .................................................................................................................

Προστ.(ΑΟΡ):.................................................................................................................

Οριστ. (ΕΝ):....................................................................................................................

Υποτ.(ΑΟΡ):....................................................................................................................

Προστακτική: Παίξτε και τον Γιώργο.

Οριστ.(ΕΝ)::...................................................................................................................

Υποτ.(ΑΟΡ): Να οδηγείτε προσεχτικά

Προστ.(ΑΟΡ):..................................................................................................................

 

5. Κλίνω το ρήμα δανείζω στον ενεστώτα σε όλες τις εγκλίσεις:

	ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
Πρόσωπα	Οριστική	Υποτακτική	Προστακτική
Εγώ
Εσύ
Αυτός
Εμείς
Εσείς
Αυτοί

6. Κλίνω το ρήμα δανείζομαι στον ενεστώτα σε όλες τις εγκλίσεις:

Πρόσωπα	Οριστική	Υποτακτική	Προστακτική
Εγώ
Εσύ
Αυτός
Εμείς
Εσείς
Αυτοί

 

7. Κλίνω το ρήμα δανείζω στον αόριστο σε όλες τις εγκλίσεις:

Πρόσωπα	Οριστική	Υποτακτική	Προστακτική
Εγώ
Εσύ
Αυτός
Εμείς
Εσείς
Αυτοί

 

8. Κλίνω το ρήμα δανείζομαι  στον αόριστο σε όλες τις εγκλίσεις:

Πρόσωπα	Οριστική	Υποτακτική	Προστακτική
Εγώ
Εσύ
Αυτός
Εμείς
Εσείς
Αυτοί

 

ΠΡΟΣΩΠΑ – ΑΡΙΘΜΟΣ

Ενικός αριθμός σημαίνει ότι το υποκείμενο του ρήματος είναι ένα πρόσωπο, ζώο, πράγμα.

Πληθυντικός αριθμός σημαίνει ότι το υποκείμενο του ρήματος είναι πολλά  πρόσωπα, ζώα, πράγματα.

Τα ρήματα έχουν τρία πρόσωπα:

Α΄ πρόσωπο δείχνει το εγώ – εμείς

Β΄ πρόσωπο δείχνει το εσύ – εσείς

Γ΄ πρόσωπο δείχνει το αυτός –ή –ό – αυτοί –ές -ά

 

9. Γράφουμε το πρόσωπο και τον αριθμό του ρήματος

• Γράψε: ........................................................................................................................

• Παίζουν: ......................................................................................................................

• Βάδισα: .......................................................................................................................

• Περπάτησες: ...............................................................................................................

• Κοιμάται: ....................................................................................................................

• Διηγούμαστε: ..............................................................................................................

• Ανεβείτε: ....................................................................................................................

• Φωνάζει: ....................................................................................................................

Χρόνοι του ρήματος

•    Οι τύποι του ρήματος που φανερώνουν πότε γίνεται κάτι είναι οι χρόνοι του ρήματος. Οι χρόνοι χωρίζονται σε:

•    Παροντικούς : ενεστώτας , παρακείμενος.

•    Παρελθοντικούς: παρατατικός, αόριστος υπερσυντέλικος

•    Μελλοντικούς: εξακολουθητικός μέλλοντας, συνοπτικός (στιγμιαίος)  μέλλοντας, συντελεσμένος μέλλοντας

ΠΑΡΟΝΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ

•    Ο ενεστώτας φανερώνει κάτι που γίνεται τώρα συνέχεια. (γράφω – να γράφω – γράφε γράφομαι – να γράφομαι – γράφου)

•    Ο παρακείμενος φανερώνει κάτι που γινόταν στο παρελθόν και αυτή τη στιγμή έχει τελειώσει.

•    (έχω γράψει – να έχω γράψει – έχε γραμμένο) (έχω  γραφτεί – να έχω γραφτεί)

 

10. Κλίνω την πρόταση

Πρόσωπα	Πρόταση
Εγώ	Ξυπνάω και ντύνομαι γρήγορα.
Εσύ
Αυτός
Εμείς
Εσείς
Αυτοί

 

Πρόσωπα	Πρόταση
Εγώ	Έχω ξυπνήσει και έχω ντυθεί γρήγορα.
Εσύ
Αυτός
Εμείς
Εσείς
Αυτοί

 

ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ

Ο παρατατικός φανερώνει κάτι που γινόταν στο παρελθόν συνέχεια ή με επαναλήψεις.(έγραφα – γραφόμουν)

Ο αόριστος φανερώνει κάτι που έγινε στο παρελθόν για μια στιγμή. (έγραψα – γράφτηκα)

Ο υπερσυντέλικος φανερώνει κάτι που έγινε στο παρελθόν και είχε τελειώσει πριν από κάτι άλλο. (είχα γράψει – είχα γραφτεί)

 

11. Κλίνω την πρόταση:

Εγώ	Κάθε μέρα ξυπνούσα και ντυνόμουν γρήγορα.
Εσύ
Αυτός
Εμείς
Εσείς
Αυτοί

 

Πρόσωπα	Πρόταση
Εγώ	Ξύπνησα και ντύθηκα γρήγορα
Εσύ
Αυτός
Εμείς
Εσείς
Αυτοί

 

Εγώ	Είχα ξυπνήσει και είχα ντυθεί γρήγορα.
Εσύ
Αυτός
Εμείς
Εσείς
Αυτοί

 

ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ

Ο εξακολουθητικός μέλλοντας φανερώνει κάτι που θα γίνεται στο μέλλον συνέχεια ή με επαναλήψεις. (θα γράφω – θα γράφομαι)

Ο συνοπτικός μέλλοντας φανερώνει κάτι που θα γίνει στο μέλλον για μια στιγμή. (θα γράψω – θα γραφτώ)

Ο συντελεσμένος μέλλοντας φανερώνει κάτι που θα γίνει και το οποίο θα έχει τελειώσει πριν από κάτι άλλο. (θα έχω γράψει – θα έχω γραφτεί)

 

12. Κλίνω την πρόταση

Πρόσωπα	Πρόταση
Εγώ	Θα ξυπνάω και θα ντύνομαι  γρήγορα.
Εσύ
Αυτός
Εμείς
Εσείς
Αυτοί

 

Εγώ	Θα ξυπνήσω και θα ντυθώ γρήγορα.
Εσύ
Αυτός
Εμείς
Εσείς
Αυτοί

 

Εγώ	Θα έχω  ξυπνήσει και θα έχω ντυθεί γρήγορα.
Εσύ
Αυτός
Εμείς
Εσείς
Αυτοί

13. Κάνω χρονική αντικατάσταση:

Χρόνοι	Ρήματα
Ενεστώτας	στολίζω	στολίζομαι
Παρατατικός
Αόριστος
Εξ. Μέλλ.
Συν. Μέλλ.
Παρακείμ.
Υπερσυντέλ.
Συντ. Μέλλ.

 

Χρόνοι	Ρήματα
Ενεστώτας	παίζουν	αγαπιούνται
Παρατατικός
Αόριστος
Εξ. Μέλλ.
Συν. Μέλλ.
Παρακείμ.
Υπερσυντέλ.
Συντ. Μέλλ.

14. Συμπλήρωσε τα ρήματα στο σωστό χρόνο και πρόσωπο.

(Ταράζομαι) .......................... μ' αυτά που  (ακούω) .......................... απ' την τηλεόραση χτες το βράδυ και την  (κλείνω) ..........................

 Ποιος (προηγούμαι)................................ στον αγώνα;

Ποιος (μαγειρεύω) .......................................... αύριο;

Αύριο (γράφω) ................................... όλη τη μέρα.

Όταν (βγαίνω) .............................. στο πάρκο,(γράφω) ........................................ όλα τα μαθήματά μου.

Σε είδα που (φεύγω).................................. βιαστικά.

Μέχρι τώρα (ξοδεύω) ...........      .....................   πολλά χρήματα.

Η ασθένεια αυτή δεν (αντιμετωπίζομαι) ............................................... τόσο εύκολα.

Η γιαγιά μου όσο ζούσε μας (διηγούμαι) .................................... ωραία παραμύθια.

Χθες με το χτύπημα του ρολογιού (πετάγομαι) ....................................  σαν ελατήριο και (ετοιμάζομαι) ......................................... για το σχολείο.

Ο Οδυσσέας  δεμένος στο κατάρτι, (εξακολουθώ) _____________________ ν’ ακούω το μαγευτικό τραγούδι των Σειρήνων

Όλη νύχτα, Κώστα, (παραμιλώ) _______________________ απ’ τον πυρετό.

Καθισμένοι στο παγκάκι (μιλώ) ..................................... για το καλοκαίρι που (έρχομαι) ......................................

Τα προβλήματα με το ίντερνετ (ξεπερνάω) ............................................... γρήγορα.

Σας είδα που (κρυφοκοιτάζω)....................................... από τα κάγκελα της σκάλας.

Η μαμά (τράβάω)  ..................................... τις κουρτίνες (μπαίνω) για ..................... λίγο φως.

Η Μαίρη (μαζεύω)....................      ........................ τα ρούχα, πριν (αρχίζω) ............................ η βροχή.